Verschillende cryptomunten zijn de afgelopen week hard onderuitgegaan. De bitcoin verloor rond de dertig procent aan waarde. De koers van terraUSD, een ander soort cryptomunt, daalde met ruim 70 procent in twee dagen, voordat de munt weer iets opklom.

"Er is in 72 uur ongelofelijk veel gebeurd, de keren dat je dat meemaakt zijn echt op een hand te tellen", zegt Peter Slagter, die zelf schrijft over cryptovaluta en erin investeert. "Het is wel al langer bekend dat cryptomunten volatiel zijn", aldus ING-econoom Teunis Brosens. "Maar als ik veel crypto zou hebben, zou ik het nu wel heel spannend vinden."

Wat is er aan de hand op de cryptomarkt? We leggen het uit in vijf vragen en antwoorden.

Waarom dalen cryptokoersen nu zo snel?

Een belangrijke reden is de implosie van de terraUSD, een zogeheten 'stable coin'. Dat zijn cryptomunten die gekoppeld zijn aan de waarde van bijvoorbeeld de dollar, in dit geval zou een terraUSD gelijk moeten staan aan een dollar.

Het doel: een stabiel ruilmiddel op de cryptomarkt. Maar nu is gebleken dat ook deze 'stabiele' munten snel waarde kunnen verliezen en sommige andere cryptomunten meesleuren.

Daarnaast speelt mee dat de 'corona-hype' voorbij is, volgens de ING-econoom. "Toen zat iedereen binnen en is een hele generatie jongeren toegetreden die de koersen hebben opgestuwd." Na de lockdowns werden de hele actieve particulieren weer rustiger, observeerde hij.

Hoe zit het met de 'normale beurs'?

De traditionele financiële markten - aandelenbeurzen en obligaties - staan de afgelopen dagen ook in de min. Die beursmalaise veroorzaakt ook deels de verliezen in de cryptomarkt, zeggen experts.

Dat is opvallend. Voorstanders van crypto noemden juist de onafhankelijkheid van het traditionele systeem - met alle invloeden van banken en regeringen - een groot voordeel van de digitale munten. "Maar crypto beweegt meer mee dan we dachten", beaamt Brosens.

Een voorbeeld: renteverhogingen in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk en het vooruitzicht van rentestijgingen in Europa, raken waarschijnlijk ook de cryptomarkt. "Als veiligere alternatieven zoals sparen of obligaties weer beter gaan renderen, kan crypto weer minder interessant worden", denkt Brosens.

In de cryptomarkt zijn er nog nauwelijks regels en worden beleggers minder beschermd door toezichthouders dan bijvoorbeeld in de aandelenhandel. "Crypto wordt nog steeds gezien als risicovol en dat is ook wel gebleken de afgelopen dagen", beaamt Slagter. "Sinds de oorlog stellen beleggers zichzelf sowieso vaker de vraag: durf ik wel riskant te beleggen?", voegt Brosens toe.

Wie wordt hierdoor geraakt?

Zo'n 1,6 miljoen Nederlanders staken geld in cryptomunten, schatte onderzoeksbureau Kantar eind vorig jaar. Ruim een derde daarvan stapte vorig jaar in - tegen relatief hoge koersen.

Uit een eerder onderzoek in opdracht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bleek dat twee derde van de Nederlandse cryptobeleggers minder dan 2500 euro aan cryptomunten bezit. Iets minder dan de helft handelt zelfs minder dan 500 euro.

Maar er zijn ook zo'n 100.000 Nederlanders die volgens de AFM een sterke koersdaling met moeite financieel aankunnen.

"Ik zie nu nog niet dat het hele financiële systeem gevaar loopt als er verstoringen zijn in de cryptomarkt", zegt Brosens. Maar dat kan veranderen: "Het traditionele stelsel en de cryptomarkt zijn steeds meer met elkaar verweven, zo investeren ook beleggingsfondsen in crypto. Daarmee nemen de risico's toe."

Wie verdient hieraan?

"Tegenover iedere verliezer staat ergens een winnaar, zeker op de cryptomarkt," legt Brosens uit. De winnaars zijn in dit geval beleggers die hun crypto's net op tijd hebben verkocht. Of mensen die succesvol hebben ingezet op koersdalingen (short gaan). "Maar daar zit ook veel risico aan."

Wat gaat er nu gebeuren?

Slagter verwacht dat zeker de bitcoin binnenkort weer onafhankelijk van de normale beurs zal bewegen. "Maar dat hangt wel af van de rentebesluiten van centrale banken."

Ook Brosens vindt het lastig om een koersvoorspelling te maken. Aan de ene kant is er nu veel paniek op de cryptomarkt. "Maar nu de koersen lager liggen zullen er ook beleggers denken dat dit een prachtig moment is om in te stappen. Het is de vraag of de paniekerige beleggers en nieuwe instappers in evenwicht zullen komen of niet."